Ogólne zasady postępowania administracyjnego nie są tylko szczytnymi hasłami czy też postulatami, ale stanowią prawne wytyczne, które muszą być przestrzegane przez organy administracji publicznej w toku prowadzonego przez nie postępowania.
Wyróżniamy 13 zasad postępowania administracyjnego
- ZASADA PRAWORZĄDNOŚCI (LEGALNOŚCI) – jest naczelną zasadą wynikającą z konstytucji RP i oznacza, że organy administracji publicznej działają zgodnie z prawem.
- ZASADA PRAWDY OBIEKTYWNEJ – nakłada na organy administracji publicznej obowiązek dokładnego wyjaśnienia stanu faktycznego z prawem.
- ZASADA UWZGLĘDNIANIA INTERESU PUBLICZNEGO I SŁUSZNEGO INTERESU OBYWATELI – oznacza, że organ w przypadku wystąpienia uznania administracyjnego powinien sprawę rozpatrzyć na korzyść strony, jeżeli nie jest to sprzeczne z interesem społecznym.
- ZASADA POGŁĘBIANIA ZAUFANIA OBYWATELI DO ORGANÓW PAŃSTWA – połączona jest ona ściśle z zasadą praworządności, oznacza, że organy administracji publicznej prowadzą postępowanie w taki sposób, aby stwarzać wiarygodność i budzić zaufanie obywateli.
- ZASADA INFORMOWANIA STRON – obowiązek udzielania informacji faktycznej i prawnej stronom, aby nie poniosły szkody na skutek nieznajomości prawa.
- ZASADA CZYNNEGO UDZIAŁU STRONY – oznacza, że strona ma prawo do udziału w każdej podejmowanej w jej sprawie czynności, a także prawo wglądu do akt sprawy na każdym etapie postępowania. Nieprzestrzeganie tej zasady przez organy administracji publicznej skutkuje wadliwością postępowania administracyjnego.
- ZASADA PRZEKONYWANIA – organy administracji publicznej podejmują wszelkie czynności do dokładnego wyjaśnienia stronom przesłanek, którymi kierują się w podejmowanych czynnościach.
- ZASADA SZYBKOŚCI I PROSTOTY – sprawy załatwiane są bez zbędnej zwłoki, w przypadku kiedy sprawa wymaga zebrania materiału dowodowego do miesiąca, natomiast w sprawach szczególnie skomplikowanych do 2 miesięcy.
- ZASADA UGODOWEGO ZAŁATWIANIA SPRAW – w sprawach o spornych interesach, strony mogą zawrzeć ugodę, a organy administracji publicznej powinny podejmować czynności skłaniające strony do jej zawarcia.
- ZASADA PISEMNOŚCI – wszystko na piśmie.
- ZASADA DWUINSTANCYJNOŚCI – oznacza, że można się odwołać.
- ZASADA TRWAŁOŚCI DECYZJI OSTATECZNYCH – decyzja administracja ma moc, dopóki nie zostanie zmieniona lub uchylona nową decyzją.
- ZASADA SĄDOWEJ KONTROLI DECYZJI ADMINISTRACYJNEJ – oznacza, że decyzja ma moc.